DE LERAAR CENTRAAL

Om me heen zie ik zowel jonge als oudere collega’s opbranden door de toenemende werkdruk die onder andere wordt veroorzaakt door grote klassen, passend onderwijs, de toegenomen bureaucratie en de veelheid van taken die het onderwijs of de ondersteuning daarvan beter moeten maken.

Is er inderdaad sprake van een grotere werkdruk dan vroeger? Heeft het te maken met de hoeveelheid taken die in een (te) korte tijd gedaan moeten worden waardoor de nodige ontspanning erbij inschiet? Of zijn het de voortdurende herzieningen van het onderwijs? Sommige collega’s ervaren het lesgeven als zwaar doordat ze veel verschillende klassen voorbij zien komen met een diversiteit aan problematiek. Terwijl anderen het liefst alleen maar voor de klas staan en liever niet de bijkomende taken doen zoals bijvoorbeeld mentoraat, het organiseren van werkweken of van een excursie.

Intensificatie

Het contact met de leerling en het overbrengen van het vak is hetgeen waarvoor de meeste mensen het onderwijs ingaan. De rol van de leraar is veranderd door de eisen van de samenleving, overheid en door opgelegde beroepstaken zoals  het leerlingvolgsysteem. Dit wordt ook wel ‘intensificatie’ genoemd.

Er moet meer gedaan worden zonder dat de werkcondities mee evolueren en dat leidt veelal tot een chronische ervaring van werkdruk. [1] Daarbij helpt het niet dat de pensioengerechtigde leeftijd steeds verder oploopt. De vergrijzing en het leraren tekort hebben gevolgen voor het personeelsbeleid. Met het vorderen van de leeftijd neemt vaak de behoefte aan flexibiliteit in en buiten het werk toe.[2]

Toch is er ook een groep leraren die graag na hun pensionering aan het onderwijs verbonden wil blijven, gewoon omdat ze het vak zo geweldig vinden. Zij werken vaak op invalsbasis; ze hoeven zich alleen nog maar te focussen op het lesgeven en hebben niet meer zoveel te maken met alle taken er omheen.

Door het tekort aan leraren komt het steeds vaker voor dat na de pensionering leraren langer verbonden blijven met het onderwijs.

Rietje Lodeizen (79) zit niet graag stil en staat nog voor de klas.

“Er is veel veranderd in al die jaren dat ik lesgeef. Het werk is stressvoller geworden, met steeds weer nieuwe lesmethodes om aan te wennen en er is een tekort aan leerkrachten. Maar één ding is altijd hetzelfde gebleven: de kinderen.” [3]

Vitaliteitsexpert en onderwijsonderzoeker Prof. dr. Tinka van Vuuren adviseert mensen zich tijdig voorbereiden op een tweede loopbaan. Dat kan bij dezelfde werkgever zijn, maar dan in een andere functie of op een andere afdeling. Er moet beweging zijn om te kunnen groeien.” [2]

Een ervaren leraar kan jonge startende leraren coachen

Het is een andere manier van kijken naar werk waardoor men uitgedaagd wordt om tot het pensioen te blijven ontwikkelen. Bovendien past de visie bij het thema ‘Een leven lang leren’.

Marjan Reuzenaar

24 januari 2020

[1] De intensificatie van het lerarenberoep: Een literatuurstudie -2014 |  http://pedagogischestudien.nl/search?identifier=616742

[2] Ouderenbeleid in het onderwijs. Zin of onzin? | https://www.loyalis.nl/werkgevers/loyalis-helpt-werkgever/vitale-school/ouderenbeleid-in-het-onderwijs.html

[3]  Juf Rietje (79): ‘Voor de klas staan houdt me jong’, Parool -2019 | https://www.parool.nl/ps/juf-rietje-79-voor-de-klas-staan-houdt-me-jong~b6cbec82/