Stoppen is hip. Niet alleen aan het begin van een nieuw jaar. En ook niet alleen stoppen met roken. Nee, mensen stoppen tegenwoordig om de haverklap met van alles. Stoppen met vlees eten, alcohol en vliegen. Sommige radicalen stoppen zelfs met consumeren in het algemeen. Of gaan het komende jaar ‘screen-free’.
De ene stoppoging overtreft de andere. Stoppen met facebook is al standaard en alleen geen kleding meer kopen valt in het niet bij de minimalist die al zijn spullen heeft weggedaan. Stoppen, minimaliseren of essentialism, er worden boeken over volgeschreven die gretig aftrek vinden. Het mag duidelijk zijn, stoppen is hip.
Keuzes in overvloed
Hoe komt het dat stoppen ineens zo populair is geworden? Zou het te maken hebben met de overvloed aan keuzes die we vandaag de dag hebben? En waarom maken mensen zelf keuzes die hen vroeger nog opgelegd werden? Nu is het niet meer de dokter die zegt dat je moet stoppen met drinken voor je gezondheid, maar is dry january een eigen keus voor velen. Er zijn schattingen dat een gemiddelde volwassene wel 35.000 keuzes per dag maakt. Dat zijn er 36 per minuut! Is dat een gevolg van de grote hoeveelheid vrijheid die wij genieten? Of lijkt het maar zo dat er zoveel keuzes zijn?
Als je een broodrooster koopt dan vraagt Coolblue je of je niet ook nog een waterkoker wil. Want dat doen alle mensen die broodroosters kopen blijkbaar. Als je een boek bestelt, weet bol.com je te vertellen welke andere boeken misschien ook leuk voor je zijn. Vaak krijg je bij je keuze er – gratis – nog een keuze bij. En dan slaat de twijfel toe. Want niemand wil de verkeerde keus maken.
Meer keuzes, meer vrijheid?
Ons denkpatroon lijkt als volgt te gaan: Hoe meer keuzes we hebben, hoe meer vrijheid we hebben. En hoe meer vrijheid we hebben, hoe gelukkiger we zijn. Niemand twijfelt hieraan. Het klinkt logisch. Vrijheid is van zichzelf heel waardevol en essentieel voor iedereen. Nogal wiedes dat we zo denken dus. Maar klopt het wel? Maximaliseert (keuze)vrijheid ook echt je geluk?
Algoritmebubbel
Is het wel zo dat wij zelf allemaal die keuzes maken? Natuurlijk, stoppen met drinken of vliegen zijn ‘analoge keuzes’ die mensen echt zelf maken. Maar in de digitale sferen, waar wij zo’n groot deel van onze dag doorbrengen, zijn algoritmes de baas.
We worden er voortdurend door beïnvloed. Algoritmes creëren een kleine cirkel om ons heen, waarbinnen wij denken te genieten van enorme keuzevrijheid. Maar al die keuzes kunnen ook beklemmend worden. Beklemmend omdat ze in een kleine range vallen. Beklemmend omdat het er zoveel zijn. Want hoe meer keuzes er zijn, hoe groter de kans dat je de verkeerde kiest. En ik denk dat daarin de kern van al dat stoppen ligt.
Wat eerst even voelt alsof je jezelf iets ontneemt, geeft na een tijdje een gevoel van extra vrijheid terug. Ruimte om andere dingen te doen. Ruimte om te bedenken wat je zelf eigenlijk wilt, niet wat de algoritmes voor je bepalen. Ruimte om weer zelf keuzes te maken. Het geeft ons het gevoel dat we de controle terugkrijgen over ons eigen leven. Dat we zelf weer bepalen hoe groot de cirkel om ons heen is. En dat is volgens mij precies de reden dat stoppen zo populair aan het worden is.
Marre Smit
