CREA.I.TIVITY

Op de internationale meubel- en interieurbeurs IMMCologne presenteerde designhuis Kartell dit jaar ‘A.I. Chair’. De eerste designstoel die is ontworpen door menselijke- en kunstmatige intelligentie te combineren. A.I. Chair is het resultaat van een samenwerking tussen Kartell, ontwerper Philippe Starck en Autodesk, een internationaal softwarebedrijf.

Algoritme
Het klinkt misschien eng: kunstmatige intelligentie ingezet als creatief brein. Maar deze stoel had niet ontworpen kunnen worden zonder de input van Starck. De ontwikkeling vond plaatst op basis van een algoritme. Door A.i. een reeks instructies te geven, leerde het systeem en kwam het tot dit eindresultaat.
Bij de ontwikkeling van A.I. Chair stelden Philippe Starck, Autodesk en Kartell het systeem de volgende vraag [1]:

“A.I. can you carry our body with the least amount of material possible?”

A.I., without culture, without memory, without influence, replied simply with intelligence, it’s ‘artificial’ intelligence.

A.I. is the first chair designed outside of our brain, outside of our habits of thought.

From elsewhere, a new world opens up to us.

Unlimited.

Een fijn hulpje dus, die kunstmatige intelligentie. Toch kon A.I. zonder input niet zelf aan het ontwerpen slaan, nog niet.

Maar zou kunstmatige intelligentie in de toekomst de rol van creatieveling over kunnen nemen?

Baanovername

In andere sectoren zie je al dat computers banen, geheel of gedeeltelijk, hebben overgenomen. In het rapport van het World Economic Forum wordt zelfs voorspeld dat in de nabije toekomst de helft van onze banen is overgenomen door robots.

Door veranderingen in de markt op het gebied van technologie worden beroepen, die vroeger nog baangarantie gaven, overbodig. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan administratieve functies, accountants en fabrieksarbeiders. Ook in de zorg zie je dat robots en technologie steeds meer onderdeel uitmaken van de dagelijkse gang van zaken. In het Erasmus MC krijgen patiënten hun medicijnen al van een robot en in het UMC Utrecht wordt robotchirurgie steeds breder ingezet.

Dit zijn natuurlijk wel andere beroepen dan die in de creatieve sector. Al zie je in het voorbeeld van A.I. Chair dat computers wel kunnen helpen in het designproces. Maar het volledig vervangen van designers lijkt nog ver weg. Is mijn eigen beroep, interieurontwerper, eigenlijk wel futureproof?

Creativiteit als sleutelskill van de toekomst

In het rapport van het WEF komt ook naar voren dat creativiteit in de toekomst steeds belangrijker wordt. Het zal samen met probleemoplossend en kritisch denken de belangrijkste vaardigheid vormen voor de vierde industriële revolutie. In het onderwijs is creativiteit al opgenomen in het standaard pakket van benodigde vaardigheden voor de 21e eeuw [2] en TNO heeft zelfs een meetinstrument ontwikkeld om de creativiteit van studenten te meten.

We moeten dus sterk worden in datgene waarin computers juist niet uitblinken, ons aanpassen en onderscheiden. De term ‘survival of the fittest’ [3] is hierbij zeer toepasselijk. Computers en robots kunnen helpen om sneller tot een resultaat te komen, maar ze kunnen (nog) niet zo creatief zijn als mensen.

Ontwerpen is een complexe mix van denken in beelden, tussen de regels door luisteren, het afwegen van culturele en maatschappelijke factoren. Combinaties maken van materialen en kleuren die een esthetisch eindresultaat vormen. Maar ook kritisch en oplossingsgericht denken. Starck had een idee, een stoel ontwerpen met zo min mogelijk materiaal die er ook nog eens mooi uitzag. Zonder zijn idee geen stoel.

De mens kan vanuit het niets nieuwe, verrassende ontwerpen maken. In ons brein ontstaan de ideeën. Hiervoor zijn menselijke eigenschappen als fantasie, romantiek en verbeeldingskracht nodig. Eigenschappen die computers niet hebben.

Tot nu toe is het de mens nog niet gelukt een systeem te bedenken die deze eigenschappen kan evenaren. En gelukkig maar, want anders zou mijn vak ook overbodig worden…

Feit is wel dat wij er als mens, dankzij onze creatieve eigenschappen, toe in staat kunnen zijn dit Crea.i.tivity systeem ooit uit te vinden.. En hoe gaan we ons dan nog onderscheiden?

Hiske de Jong

13 februari 2020