IN MEMEMORIAM

Ik heb collega’s die niet weten wat een meme is. Ik zou maar oppassen. Voor je het weet ben je gememed. Want dat is echt zo meme. Wat ben je nou aan het memen?

Ik dacht, laat ik dit jaar weer eens beginnen met iets nieuws leren. Iets wat ik nog niet weet. Dus ging ik op TikTok. Dat was best wel even schrikken. De eerste avond heb ik ruim een uur naar filmpjes van 15 (tot 300) seconden gekeken. En merkte ik al swipend – er waren er ook best veel saai – swipen maar naar de volgende. En er zaten dus ook memes tussen. Dacht ik.

 

Wat is een meme?

“Ik ben op Tiktok!” riep ik blij toen mijn 14 jarige thuis kwam van de training. En toen kreeg ik een waarschuwing. Ik had er toch zeker niks van mezelf op gezet. Voor ik het wist zou ik gememed worden. Dat gebeurt met oude mensen en dat is ECHT erg. Dat had ik nog niet gedaan (fiew) wel al 3 kattenfilmpjes en al 60 likes.

 

Maar wat is nou eigenlijk een meme? Op wikipedia staat het volgende: “Internetmeme (uitgesproken als ‘internetmiem’) is een term die gebruikt wordt om een concept te beschrijven, dat zich via het internet van persoon tot persoon in een hoog tempo verspreidt. Voor mensen die niet actief gebruik maken van het internet, kan de humor van memes soms vreemd of moeilijk te begrijpen zijn.” [1] Toen ik nog even doorzocht vond ik een redelijk hilarische blog op scholieren.com waar je kan lezen hoe je je ouders uitlegt wat een meme is. [2]

 

Een meme is grappig. Humor. Het kan een plaatje zijn of een filmpje. Er bestaan veel meme kanalen zoals op dumpert en youtube. Een meme is zeker geen mop. En als ouder moet ik zeker niet zelf een meme gaan maken. Want ik begrijp het toch niet, dat is ook niet de bedoeling.

Toekomst memes?

Humor. Mijn generatie (X) is groot geworden met de mini-moppentrommel en met de grapjes van 15 en een ½ (Margriet). Later was humor vooral te vinden op tv, comedyseries en theater. Voor mijn ouders (de boomers) waren het vooral prentjes in de krant waar ze om moesten lachen toen ze klein waren. Voor generatie Z (en ook al de millennials) moet humor vooral  ‘Short & Sweet’ zijn en dat is wat de memes ook zijn.

 

Wat zal de volgende stap zijn? Worden eerst reclames vervangen door memes? Gaan we straks naar de bioscoop voor een meme night? Komt er een meme award? Wordt deze generatie begraven met memes waarin je een samenvatting ziet van je leven? Of zal de meme binnen no-time worden vervangen door een snap-meme, een life-blink of een laugh- tear? (nog korter dus)

 

Maar wat is de oorsprong van de meme? Het begrip meme is in 1976 geïntroduceerd in het boek The Selfish Gene door de bioloog Richard Dawkins [3] die bij de naamgeving wilde aansluiten bij het Engelse woord memory (geheugen) en bij de Oudgriekse woorden mimema (μίμημα) en mimesis (μίμησις) [4] voor nabootsing of imitatie. Deze laatste betekenis is verschoven naar die van ‘culturele overdracht’.

 

Een meme is van oudsher een stukje cultuuroverdracht en een collectief geheugen dat wordt doorgegeven, zoals een grotbeschildering, boeken en geschriften. Het is wat we doen als mensen, al heel lang. Eigenlijk heel goed te begrijpen. Kijken dus- die memes.

 

 

Jet van den Hoek

24 januari 2020