RITUELEN BIJ VOLLE MAAN

Elke maand is de dag van de volle maan een bijzondere dag in Sri Lanka. Een dag waarop iedereen vrij is, de winkels dicht zijn en de verkoop van vlees en alcohol verboden is.  Als boeddhist bezoek je die dag een tempel, ga je bidden en breng je offers van bloemen of eten mee. Een dag van bezinning en aandacht. Op vakantie kijk ik altijd met volle bewondering naar de overgave van dit soort rituelen en vind ik het stiekem wel een beetje jammer dat wij dit soort tradities niet (meer) hebben.

Rituelen in het moderne leven

Religiewetenschapper Mae Belteyn [1] zegt dat “(…)door kleine rustpunten te nemen in onze overvolle, drukke dagen, je structuur en houvast creëert. Hierdoor kan je leven meer in balans komen. Rituelen zorgen ervoor dat je veel meer met dankbaarheid, zingeving en persoonlijke groei bezig bent”. [2]

Iedereen heeft meestal al wel kleine rituelen, zoals een wens doen bij een vallende ster, of bij het uitblazen van je verjaardagskaarsjes. En de meest belangrijke momenten in ons leven, zoals geboorte, huwelijk en overlijden, gaan vaak samen met rituelen.

In Nederland is minder dan de helft van de mensen nog gelovig en daardoor vervallen vaak oude rituelen. Daarvoor in de plaats ontstaan vaker persoonlijke rituelen. De hang naar zingeving wordt steeds groter en we willen ook ons individualisme meer benadrukken. In plaats van de pastoor kun je hiervoor nu een persoonlijke ritueelbegeleider inhuren.

Iemand die je helpt met een transitiemoment zoals bij het huwelijk of sterfte. Maar ook een echtscheiding wordt steeds vaker ‘gevierd’. Tijdens een zogenaamde ‘divorce party’ kun je bijvoorbeeld de trouwjurk ritueel verbranden en je trouwringen begraven. Door deze handelingen sluit je symbolisch een periode van je leven af. Niet een heel gezellig feest waarvoor je je vrienden uitnodigt, maar wel een duidelijk einde.

Wereldse rituelen

In het buitenland zijn rituelen vaak intensiever en kleurrijker dan in Nederland. Door globalisering en immigratie zie je dat rituelen in Nederland ook veranderen.  Zoals begraven worden in een lijkwade in plaats van een kist, die je ook zelf kunt maken voor de overledene.  Of  een begrafenis waarbij iedereen witte kleding draagt zoals bij een Hindoestaanse begrafenis. Of tijdens je huwelijksceremonie een oud-Keltische ‘handfasting’ doen. Waarbij de handen van de geliefden letterlijk aan elkaar gebonden worden met een lint.

Dagen die van oorsprong gelovig zijn veranderen ook mee. We waarderen de betekenis van een heilige dag zonder aanhanger te zijn van een bepaald geloof. Zoals bijvoorbeeld bij Allerzielen, van oorsprong een Rooms-Katholieke feestdag. Ieder jaar  kun je in het Vondelpark een kaarsje laten drijven in de vijver ter nagedachtenis aan een overleden iemand. Een prachtig gezicht van dansende lichtjes op het water waaraan iedereen mee kan doen.

Nieuwe feestdag

Rituelen kunnen houvast en een diepere betekenis geven tijdens belangrijke momenten. Elke maand een dag van bezinning invoeren zoals bij volle maan vind ik wel een mooi idee om je eigen rituelen te creëren. We kunnen hier wel een van de traditionele religieuze feestdagen voor inleveren. Veel van die dagen zien we toch alleen maar als extra vakantie of als vrije tijd om te shoppen. De nieuwe feestdag wordt dan een dag die we zelf mogen invullen, zolang het maar iets te maken heeft met zingeving en persoonlijke groei. Een dag van nieuwe rituelen die we goed kunnen gebruiken in ons steeds hectischer leven.

Saskia Groenheijde