Sinds anderhalf jaar zit ik bij een koor. De Tobin Singers uit Utrecht. Met zo’n 100 vrouwen gaan we in juli ons 10-jarig jubileum vieren in de Stadschouwburg. En daar heb ik zo’n zin in!! Ik heb nooit kunnen bevroeden dat ik zingen, en vooral samen zingen, zo leuk zou vinden. Liedjes die me eerst niet zoveel deden, geven me in samenzang kippenvel en van totaal onbekende nummers lopen bij een repetitie de rillingen over mijn rug. Als ik in mijn auto stap, begin ik met oefenen en stop pas weer met zingen als ik op de plaats van bestemming ben. Soms haal ik uit op de fiets of oeh en ah tijdens het wandelen. Heerlijk. Betere ontspanning is er niet.
Muziek raakt. Als ik zing voel ik de melodie en ritme in mijn lijf, en sommige woorden zijn zo mooi en to the point, dat ik denk dat het over mij gaat. Dan denk ik dat ik voel, nee ik weet wat de zangeres, de componist, de muzikant wil zeggen. Het raakt me in mijn ziel. Tot op het bot.
Stemrecht
Dan lees ik de NRC. Marc Hijink schrijft op zaterdag 18 mei over de muziekwereld die opnieuw onder druk staat door de Tech industrie. Streamingsdiensten en illegale downloads worden door AI naar de achtergrond gedrukt, lees ik in zijn artikel. Met apps als Suno en Udio kan je je eigen muziek en liedjes maken, zoals jij ze zelf graag hoort. Met stemmen die lijken op die van Taylor Swift of John Lennon. De apps trekken liedjes uit elkaar in afzonderlijke audiosporen en daar kotsen de AI apps dan weer nieuwe melodietjes mee uit.
Platenmaatschappijen komen uiteraard in opstand. Om over artiesten nog maar niet te spreken. Buma Stemra, de Nederlandse auteursrechtenorganisatie, wil dat AI-ontwikkelaars om toestemming vragen voordat de liedjes van auteurs en componisten vermorzeld worden door de AI-machine. Je stemgeluid kan je (nog) niet laten vastleggen. Al kreeg Actrice Scarlett Johansson ChatGPT/OpenAI zover, om de stem die zij gekloond hadden op basis van die van haar, op te schorten. Vooralsnog lukt het de grote platenbazen en artiesten nog om de AI-klonen aan te pakken.
Begin of einde?
Maar de audio apps bevatten een arsenaal aan bestaand materiaal en daar kan je van allerlei nieuws mee maken. Ik probeer het zelf op Suno. Het eerste nummer waar ik bij uit kom, is een mix van Egyptische muziek met jazz en experimentele flamenco invloeden. Beetje gek, leuk geprobeerd. Ik kan ook kiezen uit Bengali electropop en dreamy afro jazz en nog honderden andere gekke, samengestelde stijlen. Ik moet heel hard lachen om de Cajun Afrikaner Folk waarin word gezongen over de “bayou veld-roots”, alsof de Missisippi door Zuid Afrika stroomt. Eerlijk gezegd vind ik het wel een leuke app en ik vermaak me er prima een paar uur mee. Is dit het begin van een -voor mij- totaal nieuwe muziekbeleving?
Of is dit het einde van Harry Styles? Heeft Billy Eilish haar hoogtepunt al gehad? In Londen kunnen we ons al vergapen aan de hologrammen van ABBA en ook KISS gaat verder als avatar band. Weliswaar nog wel met de echte muziek en stemmen van de bandleden. Maar met de nieuwste AI-ontwikkelingen gaan deze Zweedse en Amerikaanse ouderen voorlopig dus echt niet met pensioen.
Energie
Dan spreek ik mijn nichtje van 14 die helemaal uit haar stekker gaat omdat ze Taylor Swift in het echt gezien en gehoord heeft. Mijn whatsapp knapt bijna uit elkaar door alle filmpjes die ze doorstuurt. Ik denk aan alle concerten die ik zelf heb mogen bijwonen. Kippenvel bij Prince, met open mond stond ik in de Arena bij Madonna, droomde ik weg in het Concertgebouw en bij George Michael stroomden de tranen over mijn wangen. Die persoonlijke muziek, het bespelen van instrumenten, de klank van stemmen, de energie en aanwezigheid van het publiek en de artiesten. Het is echt. Echt van hen. Zij zijn het. Zij (door)leven die muziek. Dat voel je. Dat kan technologie nooit overnemen.
Over een paar weken ga ik naar Bruce Springsteen. Niet omdat ik zo’n fan ben. Maar omdat ik meerdere keren heb horen zeggen dat de energie die hij weet te realiseren tijdens zijn concerten ongeëvenaard en heel bijzonder is. Daar kan volgens ingewijden geen app of playlist tegen op.
Dus ik ga. Voor echt.
Birgit Deuss
Mei 2024
