Als je ze eenmaal gespot hebt zie je ze overal. Of je nu in Amsterdam langs de grachtenpanden loopt of door de nieuwbouwwijken in Almere. Je zou er met gemak een game bij kunnen ontwikkelen, denk aan Pokémon Go: ‘wie spot de KLM-huisjes?’ Gevulde vensterbanken tonen vol trots een rijk businessclass vliegverleden.
Pronken met verbruik
Is het pronken met je KLM-huisjes eigenlijk nog van deze tijd? Wat vertellen we hier? Kijk mij, ik heb – vul aantal huisjes in – keer businessclass gevlogen met KLM, daar ben ik trots op en ik kreeg daar van de KLM een porseleinen beloning gevuld met 35% alcohol voor? Ontwerper Marcel Wolterinck worstelde blijkbaar met hetzelfde vraagstuk. Hij ontwierp een plexiglas totempaal en noemde deze ‘de KLM-toren’. In deze display passen 80 KLM-huisjes, te koop voor € 1.095, – [1]. Zo haalt hij de huisjes uit de publieke vensterbanketalage en krijgen ze een anonieme museale status in eigen huis.
Museum thuis
Betrapt. Als ik door ons eigen huis wandel is ons eigen reisverleden duidelijk zichtbaar. Ik zie o.a. gevlochten rieten hoeden (die ons hier helemaal niet zo leuk staan als daar), een ingetogen beeld van een Thaise vrouw zonder armen (waar ik de spirituele betekenis van vergeten ben), een levensgrote zwaardvis aan de muur (godzijdank geen echte) en schelpen. Heel veel schelpen. Verboden mee te nemen. O ja, ook hier staan de KLM-huisjes.
Vasthouden aan geluk
De gelukshormonen die we in de vakantie aanmaken zijn hier vast schuldig aan [2]. We denken zeker dat vakantiegeluk voortduurt als we ons thuis omringen met spullen uit de landen die we bezoeken. Hele industrieën floreren op deze behoefte. Als toerist slepen we van alles mee naar huis. Mutsen met vlechten uit Amsterdam gaan over het algemeen naar Spanje en Italië. Koelkastmagneten met een detail van Michelangelo’s David uit Rome vind je overal ter wereld terug. Ronde Chichi-vrouwbeeldjes uit Curaçao komen vooral in Nederland terecht. Deze laatste beeldjes zorgden onlangs voor een golf van protesten toen de koninklijke familie bij hun bezoek aan Curaçao een Chichi sculptuur zou beschilderen. Stond dit beeld symbool voor het ‘de oudere zus van het gezin’ of is het een karikatuur van de zwarte vrouw [3]?
Herinnering van waarde
Wat is het perfecte souvenir en vooral anno 2023? Is de tijd van lelijke, milieuvervuilende of stigmatiserende souvenirs voorbij nu het fenomeen reizen ook anders bekeken wordt? KLM heeft haar huisjes alvast ook in een app gestopt, verwoede vliegreizigers kunnen hier digitaal hun verzameling bijhouden [4]. Maar is dat net zo leuk als die schaal uit Marrakesh op tafel of dat schelpje van dat stille strandje in je broekzak? Het is mijn stille droom om ooit hét ultieme souvenir te bedenken. Ik droom hier al minstens 30 jaar over na dus daar zal binnenkort toch eens iets heel moois uit rollen.
Merian Overhuis
Februari 2023
[1] KLM-toren, een ontwerp van Marcel Wolterinck | https://www.wolterinck.com/nieuw-design-klm-tower-by-wolterinck/
[2] Vacationers Happier, but Most not Happier After a Holiday | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2837207/
[3] Kritiek op onderdeel bezoek koninklijke familie aan Curaçao | https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/kritiek-op-onderdeel-bezoek-koninklijke-familie-aan-curacao/
[4] KLM Houses app | https://apps.apple.com/nl/app/klm-houses/id371664245
